Monday, November 29, 2010

Tarang Bulan

Tarang Bulan
example2
WAYAH kadada tarikan maujek, Tulamak katuju banar mambaca.
Nang dibacanya kada lain pada kisah-kisah urang nang mandapat
karma Tuhan tamasukkisah-kisah rahasia Ilahi.

Nah dangarakan Lui, akibat bakajian handak disayang laki,
nang bini matinya jadi hantu, ujar Tulamak bakisah.

Itu kajian urang bahari mak ai, banyak kajian nang kakiri,
makanya matinya takalang, lalu mati jadi hantu, ujar Palui
manjalasakan.

Aku dangar ikam rancak umpat bakakajian jua, bujurkah Lui?
ujar Garbus.

Bujur haja, tapi bakaji nang bujur Mak ai alias babacaan tiap
malam Jumahat, balajaran wan tuan guru, ujar Palui.

Tapi ada jua pang baisi kajian kuat baangkat-angkat.

Baangkat-angkat nang barat-barat kah Lui? ujar Tulamak
batakun.

Tamasuk jua, ujar Palui kada mau kalah. Bahari kalu urang
kawa maangkat batu nang ganal, maangkat mutur surangan, nah
kaya itu jua aku tapi ada syaratnya jua pang, ujar Palui.

Pakai syarat napa Lui, manyumbalih sapi kah? ujar Tulamak
batakun.

Syaratnya sutil banar, amun tarang bulan pasti aku kuat banar
maangkatnya, ujar Palui manjawab.

Bujurkah, amun kaya itu cucuk banar malam ini kita buktikan
pas malam ini bulan tarang, ujar Tulamak.

Malamnya Tulamak mandatangi rumah palui. Nah Lui, nih sudah
tarang bulan. Itu sapida mutur, angkat amun ikam bujur-bujur
kuat, ujar tulamak.

Mana tarang bulannya? ujar Palui batakun.

Kada malihatkah ikam sing ganalan bulan tu, tarang banar
lagi. Napa lagi alasan ikam, ujar Tulamak.

Aku mahadangi tarang bulannya mana? ujar palui batakun.

Ini sudah tarang bulan, pabila lagi? ujar tulamak.

Ujarku siang tadi kalu amun tarang bulan pasti aku kuat
maangkat, nah mana tarang bulannya? ujar palui maulangi.

Tarang bulan napa lagi nang ikam cari? Itu bulan purnama
sing ganalan, ujar Tulamak sarik.

Aku kada baalasan, aku mancari tarang bulan, tarang bulan
wadai. Nah amun tarang bulan wadai tu aku kuat maangkatnya,
masuk kamuntung gin kuat banar, ujar Palui mangalakak
tatawa kawa mangalahakan tulamak.

Dasar jua, kana pulang aku dikaramputinya. Sakalinya
wadai tarang bulan kah? Kalu wadai tarang bulan 5 buting
gin kawa aku mahabisakannya, ujar Tulamak kakalahan.

Duit Balabihan

Duit Balabihan
example2
NASIB Palui dasar kada sing ubahan, kada suah pina tanyaman,
babaya kawa hidup. Tapi inya tamasuk basyukur jua ada baisi
kaahlian yaitu kaahlian saraba hakun, yaitu saraba hakun bagawi.
Nang panting jadi duit ujarnya. Matan maujek, batukang, maambil
upah bahuma, sampai babulik maujek pulang, tatap haja digawinya.
Rancak jua pang inya tatiring ka atas malihat urang nang sugih,
limbah itu manunduk pulang limbah kada rasa sanggup manuruti.

“Napa Lui pina taungut hari ini, pasti kada baduit,” ujar
Tulamak managur Palui nang taungut surangan diwarung acil Irus.

“Aku rasa kasian lawan pa haji Amat tu,” ujar Palui manunjuk
ka rumah pa haji Amat disubarang warung.

“Baapa ikam mangisihani sidin, sidin baisi rumah harat, mutur
truk banyak. Kanapa maka dikasihani?” ujar Tulamak hiran.

“Parak gila kalu kawal kita ni Mak ai,” ujar Garbus umpat manyala.

“Siapa nang gila? aku kasian haja lawan sidin pina sasar basugih,
kada kaya kita kaya ini haja batatarusan,” ujar Palui lihum.

“Nang parlu dikasihani tu bubuhan kita, saban hari kulihan pas
babaya sangkut. duit jua pas-pasan,” ujar Garbus.

“Amun kita cangkal bacari, bisa ai jua kita sugih kaya sidin,”
ujar Tulamak mahayal.

“Itu panderan amun-amun, kada harapan sugih. Bangun haja malandau,”
ujar Palui.

“Ujar urang rajaki di patuk hayam.”

“Manurut ikam, pa haji Amat tu nyaman lah hidupnya?” ujar Tulamak.

“Nyaman banar mak ai, amun handak makan nang nyaman tinggal
ka restoran haja, manukar baju pakaian sakahandak,” ujar
Garbus manyambung.

“Amun manurutku kada nyaman jua Mak ai,” ujar Palui.

“Hau... kanapa ikam bapandapat kaya itu? urang sugih dimana-dimana
nyaman,” ujar Tulamak mangaras.

“Pa haji tu nyaman satumat haja. Siangnya sidin sibuk bacari,
wayah malam kada kawa guring, takutan duit dicuntan maling,”
ujar Palui.

“Pandapat ikam ada bujurnya jua pang Lui ai, tapi nang ngaran
urang balabihan duit tatap nyaman, handak napa haja kawa manukar,”
ujar Garbus umpat bapandapat.

“Nah dangarakan Lui... Sidin itu duitnya balabihan,” Tulamak.

“Nah, amun duit balabihan manurutku malah kada nyaman, karna
duitnya kada pacangan payu-payu,” ujar Palui mangarasi Tulamak.

“Ikam ni dasar pangarasan Lui ai, takuni acil Irus, kaya apa
manurut sidin amun urang balabihan duit, nyaman kada hidup?
ujar Tulamak minta lawanakan lawan acil Irus.

“Aku sabujurnya kada handak umpat bapander, tapi amun masalah
duit balabihan aku sapandapat lawan Palui, malah kada nyaman,
duitnya bisa kada payu-payu, biar ka bank mahurupakan, sabab
duitnya balabihan, baganal. Urang bank sudah maulah pas ukurannya,
kada balabih kada bakurang,” ujar acil Irus mamacahakan
rahasianya. Ranai Tulamak wan Garbus limbah tahu dihalabiu-i
Palui wan acil Irus.

Saturday, November 27, 2010

Minyak Ubat Nyamuk

Minyak Ubat Nyamuk
example2
WAYAH parak musim batanam, Palui wan kakawalannya bilang
hari-hari bagawi di pahumaan. Bilang kadada istirahatnya.
Makanya imbah tuntung batanam hanyar karasaan awak pina
ringkut singkalan...

“Bus tulung Bus cariakan paurutan, awakku rasa kipa dan rasa
ringkut banar,” ujar Palui minta tulung wan Garbus.

“Hakunlah ikam kucariakan paurutan picak, inya pintar banar
maurut,” ujar Garbus sambil manunjuk ‘itu nah paurutannya’.

“Ayu lakasi kiyauakan, aku handak baurut wayah ini jua,” ujar
Palui manyuruh.

“Ikam baurut juakah Mak?” ujar Garbus.

“Biar haja nang kurus-kurus baurut supaya sihat karna inya
panggaringan, awakku sigar haja,” ujar Tulamak manunjuk Palui.

“Adalah minyaknya gasan maurut,” ujar tukang urut itu.

“Hadangi satumat Lui ai, kucariakan minyaknya di gardu,” ujar
Garbus bukah ka gardu. Lalu imbah maambil, langsung mambawa
minyaknya di dalam balik susu.

“Ayu lakasi barabah batilungkup Lui, minyaknya sudah ada,”
ujar tukang urut manyuruh Palui barabah.

“Wah nyaman banar urutannya, minyaknya babau malingut banar,”
ujar Palui babarapa kali wahin.

“Minyak patin buatan jawa,” ujar Garbus lihum.

“Napa merek minyaknya maka rasa manyalingit banar ka hidung,”
ujar Palui manakuni tukang urut.

“Aku kada malihat mereknya Lui ai, tapi minyaknya kada licin,
kasat,” ujar tukang urut.

“Bus, uiii... Bus, napa merek minyak gasan baurut ini nang ikam
ambil di gardu tadi?” ujar Palui manakuni Garbus.

“Haha hahaaa... ikam Lui ai dibunguli Garbus, minyak nang dijulung
Garbus itu adalah minyak ubat nyamuk semprot nang ada di gardu,”
ujar Tulamak mangalakak tatawa sambil mambaca tulisan di butul
semprotan itu.

“Ayu ja tarus haja urut, biar minyak ubat nyamuk semprot, awak
sihat dan tahan samingguan kada diigut nyamuk,” ujar Palui kada
hakun kalah digawi Garbus wan Tulamak.

Hibak Wan Coretan

Hibak Wan Coretan
example2
BIAR wayah ini sudah jaman kamajuan tapi di kantur pambakal kampung
Palui masih haja kada baisian nang ngarannya masin tik. Jadi gasan
manulis surat haja masih mamakai tangan. Tapi karna kada ada baisian
masin tik itulah Palui sudah anam tahun kawa umpat bagawi wan pambakal
manjadi asisten sidin gasan manulisakan surat-surat.

“Aku sudah babarapa kali maminta wan camat supaya kantur kita dibari
masin tik,” ujar Pambakal Anjam bapander wan Garbus.

“Masin tik wayahini larang haraganya, jadi kada mungkin dibari camat”
ujar Garbus.

“Nang panting kita maminta dan mausulakan, kalu dibari syukur dan kalu
kada dibari syukur jua,” ujar pambakal. “Zaman kamajuan ini mustinya
sudah waktunya surat manyurat kantur kita bakatik, kada cuma tulis tangan.
Karna kantur bubuhan urang kuta wayahini sudah bakomputer,” ujar pambakal.

“Bujur haja sudah waktunya, tapi kantur camat haja masih mamakai masin
katik zaman walanda,” ujar Garbus.

“Manurut pandapatku, baiknya masin hanyar gasan kantur camat dan masin
buruk bakas kantur camat gasan kita,” ujar pambakal baandai-andai.

“Kanapa maka sampiyan pina karas banar handak masin katik pambakal. Ulun
kira jurutulis sampiyan si Palui itu masih sanggup manulis tangan gasan
surat-surat kantur pambakal,” ujar Tulamak.

“Sabujurnya aku kasihan wan Palui karna gawian manulis wan tangan itu
uyuh dan lapah, apalagi bila sampai ampat lima lambar,” ujar pambakal.

“Ulun kira pambakal ai, Palui itu sanggup haja manulis surat sampai
sapuluh lambar saharinya karna dahulu wayah di sakulahan inya rancak
kana satrap dan dihukum manulis sampai salawi lambar,” ujar Tulamak.

“Bujur haja Palui itu rajin dan sanggup manulis surat sampai bapuluh
lambar, tapi aku kasihan karna banyak banar coretannya,” ujar pambakal
sambil malihatakan surat-surat nang hibak wan coretan.

“Nah, itu Paluinya datang,” ujar Garbus manunjuk.

“Bubuhan ikam mahualakan napa maka pina rami banar sambil manunjuk-
nunjuk aku,” ujar Palui batakun.

“Pambakal bakisah bahwa surat-surat tulisan ikam baik banar, kaya
tulisan guru, tapi...,” ujar Tulamak.

“Tapi napa Mak?” sahut Palui.

“Nang dapat manjawab tatakunan ikam itu hanyalah pambakal,” ujar
Garbus manunjuk pambakal.

“Bujur Lui ai kami mamander tulisan ikam baik banar, tapi sayangnya
banyak coretannya hingga ngalih dibaca,” ujar pambakal.

“Ampun maaf pambakallah, ulun kira tulisan bacoret-coret itu bulih
haja dan kadada larangannya asal kawa dibaca. Cuntuhnya, cuba sampiyan
itihi bahimat itu tulisan tangan teks asli proklamasi kemerdekaan
nang dibacaakan Presiden Soekarno pada tanggal 17 Agustus 1945 itu,
banyak coretannya tapi kawa haja dibaca dan nang panting adalah
isinya,” ujar Palui panjang lebar mangisahakan maulah pambakal,
Garbus wan Tulamak tadiam kada bakutik lagi digawi Palui.

Friday, November 19, 2010

Wasiat

Wasiat

KALUARGA Palui tamasuk KB jua yaitu Kaluarga Banyak,

samuaan dangsanaknya bajumlah dua walas ikung alias salusin.

Palui tamasuk nang di tangah jadi ada baisian kakak lawan

ada juga baisian ading.

Abah umanya sudah tamasuk tuha banar tapi awaknya masih

kuat, panderan lawan ingatannya tatap haja kada baubah.

Abahnya ini tamasuk urang bahari nang panggawi, rajin ka

pahumaan, ka kabun lawan maharagu sapi. Nang ngaran sudah

tuha parak uzur, maka abahnya Palui mangumpulakan anak-anaknya

handak bamufakat kaya apa kalu inya kada baumur lagi.

" Bubuhan ikam kakanakanai, barukun-rukunlah hidup, tulung

manulung, sakit saikung sakit sabarataan, harta cari-carian

tapi dangsanak darah daging kada kawa ditukar lawan kadada

urang bajual,"ujar abahnya. "Kulihat bubuhan ikam ini kadada

nang cagar jadi urang badahi. Ini samunyaan adalah karna

kasalahanku kada kawa menyukalahakan bubuhan ikam. Aku ini

dahulu kaya urang jua baisi tanah banyu, pahumaan lawan kabun

tapi kada bisa maharagunya. Jadi kada makin babanyak tapi makin

basusut, tasumbang ba amal lawan gasan pamakan sakaluargaan

nang balusin-lusin ini. Tapi aku kada kasal, bubuhan ikam

kawa haja sakulah tamat esde, alhamdulillah kawa manulis

kawa mambaca."

"Jadi napa pasan pian lawan kami,"ujar Palui.

"Aku handak memadahakan tanah, kabun, pahumaan lawan

bubuhan ikam,"sahut abahnya

"Kami ihlas haja, sampiyan jangan kasal, sadikit sama

dimakan bila ada atawa banyak dipada-padaakan,"ujar Palui

jadi juru pandernya.

"Ini jangan dianggap wasiat, tapi gasan kita maklumi haja",

ujar abahnya.

Sambil manunjuk kasubalah kanan abahnya baucap, "Tanah kabun

di kanan rumah ini luas puluhan burungan, di balakang situ

pahumaan ratusan burungan, kaya itu juga di subalah kiwa

puhun rumbia, kabun paring, puhun mangga, durian sampai ka

watas urang itu luasnya dua tiga puluh burungan,"ujar abahnya.

Tarangakan Palui lawan dan sanak-dangsanaknya mandangarakan

kasugihan abahnya, sambil baharap mudahan sidin babagi

warisan. Imbah manyambati tanah kabun pahumaan itu, abah

umanya tatunduk saling lawasan lalu kadangaran sidin

taisak-isak, menangis sambil mamacul kaca mata mambarasihi

banyu mata. Malihat abah umanya tatangis, Palui lawan

dangsanaknya-dangsanaknya taumpat sadih lalu ada jua

nang umpat manangis.

"Aku kada sampai hati manyambat, kada purun lawan anak buah,

kasihan bubuhan ikam,"ujar abahnya pulang.

"Sambat ja bah-ai, kami ihlas haja, maharagu saling

mambantu hasilnya atawa bisa jua pian bagi rata, atawa

dibagi sasuai hukum waris,"ujar Palui,sambil nang lainnya

katuju haja.

"Kaya ini anak-anakku sabaratan, dangarakan amun ikam

ihlas. Kabun nang di subalah kanan rumah kita ini sudah

tasanda puluhan tahun kada kawa manabusi, pahumaan luas

di balakang rumah itu ampunya Haji Syukri kita hanya ma

ambil upah haja. Kabun buah di kiwa kita ini sudah

tasanda di bank kada kawa mambayar cicilan parak disita

urang, sambil manyambat itu abahnya Palui manangis makin

banyaring.

"Wasiatku, barukun-rukunlah ikam mamunahinya, aku kada

kawa mambari warisan apa-apa, aku banar bubuhan ikam akur

mawarisi hutang-hutangku,"ujar abahnya.

Palui lawan dangsanak-dangsanaknya taungut kada kawa

baucap lagi, jangankan mamunahi hutang, gasan hidup

hari-hari haja sudah lucut.


Maarai Janda

Maarai Janda
example2
PALUI wan kakawalannya sudah sama tuha-an, tapi
liur kada kalah wan urang baumur salawian. Bila
tatamu wan kakawalannya, panderannya kada lain
pada kisah lagi anum, kisah bagandak, kisah
bibiniannya kada habis-habisnya apalagi di kampungnya
wayah ini ada dua talu ikung urang balu nang
masih anum.

Rupanya bubuhannya itu kada tapi wani mamaraki
bubuhan bibinian balu itu karna bubuhannya itu
urang sugih-sugih. Jadi kakawalan Palui, Garbus,
Tuhirang wan Tulamak paling-paling wani sahibar
mamander haja.

Kada lawas imbah bubuhannya rami mamander, rupanya
ada pamuda di kampung itu nang wani maambil bini
lawan balu Bariah. Bariah ini tamasuk janda
kambang. Urangnya lamak mungkal, kulitnya putih
kuning, rambutnya ikal, pambengkeng wan bila
lihum bungas banar.

Lawan laki tadahulu kada sampai satahun sarak, pinanya
kada ba-akuran, taharat nang bini pada nang laki.
Makanya rami jadi panderan urang. Kawa garang
lalakian nang handak lawan Bariah ini maimbangi
kaharatannya. Sampai-sampai Palui lawan kakawalannya
wani bataruh. Ujarnya, paling lawas satangah tahun
cagar sarak pulang.

Kada lawas tahabar pulang Bariah dilamar urang
bujangan, ganal awak kaya patinju. Lalakian ini
masih anum jua apalagi inya dari kaluarga sugih.
Abah umanya banyak baisian pahumaan, kabun lawan
sapi haraguan.

“Nah, ini kira-kira cucuk wan janda Bariah, karna
sama-sama sugih wan sama-sama ganal awal,” ujar
Garbus.

“Manurut pandapatku, pamuda itu rugi, awak lagi anum,
kuitan sugih kanapa kada mancari nang bujang, nang
palajar, banyak nang labih langkar dari janda itu,”
ujar Palui menyindir karna inya gin ada hati wan
Bariah. Sudah dua kali Palui bakirim surat lalu
dibalas oleh Bariah, katuju haja, kada wayahini
kaina pasti bajadian haja ujar surat balasan Bariah
tadi. Sakalinya kada sampai talu bulan basarakan
pulang, Bariah lawan pamuda anak urang sugih tadi.

“Ayu, siapa handak bataruh, lalaki kaya apa nang
dicari Bariah itu,” ujar Palui ba-agak.

“Kada lain pamuda jaman dahulu nang sudah bapangalaman,
kaya nang bakas badiri di sinilah,” ujar Palui
manunjuk ka bakasnya badiri.

Huhulutan Palui rupanya jadi kanyataan, imbah cukup
idah Palui diarak ka pangulu manikahi Bariah, kaduduanya
sama-sama cukup katuju. Rupanya Bariah manapati
janjinya hakun dikawini Palui. Bubuhan kakawalannya
bingung, napa kalabihan Palui dibanding bakas tiga
laki Bariah tadahulu.

Waktu bubuhannya takumpulan, ahirnya Bariah mambuka
rahasia.

“Talu lakiku tadahulu kaya kakanakan samunyaan, kada
wani mamulai samunyaan minta rayu wan minta dipusut.
Kada kaya lakiku Palui ini urangnya banyak pengalaman,”
ujar Bariah sambil baungah lawan Palui.

Manjawab ai si Garbus lawan Tulamak nang sudah
kakalahan diarai Palui, inyalah nang bahasil
mangawini janda kambang itu. “Ikam kada untung Bariah
malah rugi, pangalaman bujur haja tapi itu bahari
wayah anum. Wayah ini lamah lintuk jua,” ujar
bubuhannya mahuhulut sambil tatawaan.

Palui tadiam haja sambil muha tatunduk, karna apa
nang dituduhakan bubuhannya itu bujur sabarataan,
maklum awak sudah tuha kada kuat lagi mancangkul
apalagi janda Bariah lagi ganas-ganasnya

Digawi Kakanakan

Digawi Kakanakan
example2
LAGI hanyar kawin balum baranakan si Palui rajin
banar maharagu tatanaman di kabun sakuliling rumah
mintuhanya. Nang banyak ditanamnya adalah buah-buahan,
jambu, rambutan, salak wan langsat. Alasannya batataman
buah-buahan ini karna hasilnya kawa dimakan langsung
dan kawa dijual.

“Aku katuju banar sampiyan bakabun dan batataman
buah-buahan ini, rami banar mamutik wayah musim
buah,” ujar bini Palui.

“Sudah mulai matan dahulu kupadahakan bahwa kita
harus bisa mamanfatakan tanah nang kusung daripada
mubazir baik ditabas lalu ditanami dan hasilnya kawa
dinikmati,” sahut Palui.

Paharatan Palui laki bini bapander, di subarang
sungai rami kakanakan kuriakan mahuhulut Palui karna
Palui takanal pamalar, engken barasut, makanya
jadi huhulutan kakanakan sa kampungan.

“Palui pamalar, Palui pangasit,” ujar bubuhannya.

“Hus bangsat kakanakan, kada tahu diadat,” ujar
Palui. Kakanakan mandangar sahutan Palui makin
batambah rami mahuhulut, Palui lamah pucuk, Palui
engken, ujar bubuhannya.

Sambil sarik tangannya kukurikih mancari batu tapi
kada tadapat, langsung inya mamutik satundun salak
lalu manawaki kakanakan di subarang sungai.

“Hawari lagi.......hawari lagi wan nang ganal-ganal,
jangan wani mahawar wan salak haja tapi hawari jua
wan jambu atawa rambutan,” ujar bubuhannya kuriakan.

“Uiiii abahnya, siapa nang ikam hawari di subarang
sungai itu?” ujar bininya.

“Itu nah kakanakan nakal banar mamadahakan aku lamah
pucuk,” ujar Palui, “Lalu inya kuhawari wan ininah,”
sambil malihatakan buah salak wan rambutan habis
babakul-bakul.

“Sampiyan abahnya ai digawi kakanakan, inya makin
katuju mahuhulut kalu ditawaki salak wan jambu.
Makanya jangan talalu pamalar, rugi mambari sabigi
dua bigi nyatanya habis babakul-bakul buah dianggap
batu manawaki kakanakan,” ujar bininya.

“Tarima kasih Pa’ Luii..,”ujar bubuhan kakanakan
tatawaan sambil bukahan.
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...